Logopedia

Trudności z komunikacją lub całkowity brak komunikacji to jeden z podstawowych objawów zaburzeń ze spektrum autyzmu. Należy tutaj rozróżnić brak umiejętności komunikacji oraz brak umiejętności mówienia. Dzieci z autyzmem najczęściej mają problem z obiema sferami, dzieci z zespołem Aspergera nierzadko potrafią mówić, chociaż ich mowa ma niewiele wspólnego z komunikacją.


Dzieci z najmniejszymi zaburzeniami ze spektrum autyzmu, czyli przede wszystkim dzieci z zespołem Aspergera, mówią, chociaż mowa ta nie jest odpowiednio rozwinięta. Dzieci te jednak nie używają mowy do komunikowania się ze społeczeństwem, a do „wyrażania własnego ja”. Istnieje cienka granica między mową dziecka z zespołem Aspergera a egocentrycznym, a nawet egoistycznym postępowaniem dziecka bez zaburzeń. To potwierdza tezę o tym, jak trudna czasami jest diagnoza dziecka ze spektrum autyzmu i jak trudno określić, z jakimi dokładnie zaburzeniami przyszło mierzyć się dziecku.

Autyzm i zespół Aspergera – rola logopedy w terapii dziecka ze spektrum autyzmu

Terapia dzieci ze spektrum autyzmu obejmuje pracę z różnymi specjalistami. Ważną rolę odgrywa logopeda, od którego w dużej mierze zależą zdolności interpersonalne. Logopeda, który najczęściej kojarzy nam się z korygowaniem wad wymowy, często uczeniem dziecka poprawnego wymawiania jednej litery, w przypadku dzieci ze spektrum autyzmu zadanie ma znacznie trudniejsze.


Aby terapia logopedyczna była efektywna, przed jej podjęciem logopeda musi otrzymać kompleks informacji o stanie zdrowia, sprawności ruchowej i intelektualnej. Przed rozpoczęciem terapii logopeda ocenia stan narządów artykulacyjnych, obserwuje reakcje słuchowe oraz przeprowadza badanie mowy, zapoznaje się z wszystkimi wynikami badań i przeprowadza wywiad z rodzicami (lub opiekunami), od których stara się uzyskać jak najwięcej informacji na temat rozwoju dziecka od dnia urodzin, jak i o przebiegu ciąży.

Na czym polega terapia logopedyczna dziecka z autyzmem?

Terapia dziecka z autyzmem dostosowywana jest do możliwości i stanu zdrowia dziecka. Do zadań logopedy należy przede wszystkim:

  • Nauka prawidłowego oddychania i wydłużaniu fazy oddechowej. W tym celu wykorzystuje się nucenie lub śpiewanie.
  • Redukcja zahamowani emocjonalnych przy zastosowaniu ćwiczeń logorytmicznych.
  • Usprawnianie motoryki grup mięśniowych (małych i dużych). Ćwiczenia narządów artykulacyjnych idą w parze z ćwiczeniami manualnymi, które wyrabiają precyzję ruchów.
  • Stymulacja reakcji słownych, które mają zmniejszyć lub zlikwidować zaburzenia ekspresji słownej. Logopeda korzysta z ćwiczeń dźwiękonaśladowczych.
  • Wzbogacanie słownictwa czynnego i biernego. W tym celu zalecane są także zajęcia grupowe.
  • Eliminowanie stereotypowych sloganów.
  • Nauka prawidłowej intonacji.
  • Poszerzanie kompetencji komunikacyjnych – nauka inicjowania i utrzymywania rozmowy.
  • Nauka prawidłowych struktur gramatycznych.
  • Eliminacja echolalicznych zachowań, czyli powtarzania przez dziecko wypowiedzi dorosłych „jak echo”.

 

W przypadku dzieci z autyzmem nie zawsze rozumieją, że język jest najlepszym narzędziem komunikacji. W takiej sytuacji należy znaleźć taki sposób komunikacji, jaki będzie przystępny dla dziecka. Najważniejszym zadaniem terapeuty logopedy jest nauczenie rozumienia komunikatu, które jest pierwszym krokiem do w nabywaniu umiejętności językowych. Czasami dziecko ma możliwość osiągnąć jedynie umiejętność rozumienia, co znacznie ułatwia komunikację z dzieckiem i należy to uznać za ogromny sukces.